Kiedy w 2012r, odwiedzając Barolo robiliśmy sobie zdjęcia na tle winnic, nie zdawaliśmy sobie sprawy, iż znajdujemy się na terenie najbardziej znanego i prestiżowego Cru w całych Włoszech, jakim jest Cannubi. Jest to część wzgórza o powierzchni 15 ha, którego gleba, wysokość uprawy oraz nasłonecznienie, uosabia wielki terroir. Teren ten podzielony jest pomiędzy jedenastu producentów (19 właścicieli winnic), którzy z małych parceli produkują najlepsze Barolo w całym Piemoncie – sygnowane „Cannubi”.
Samo miasteczko Barolo usytuowane jest na wzgórzu, na którego stokach znajdują się winnice o łącznej powierzchni 34 ha, podzielone kolejno na stanowiska: Cannubi, Cannubi Moscatel, Cannubi Boschis (tzw. Monghisolfo), Cannubi Valletta oraz Cannubi San Lorenzo. Pomimo, iż jest to pięć stanowisk sygnowanych nazwą Cannubi, to „singiel vineyards Cannubi” jest najbardziej rozpoznawalna i prestiżowa. Pozostałe stanowiska jak np: San Lorenzo, czy Valletta nie mają już takich warunków do uprawy – są skierowane zbytnio na północ lub są zbyt wklęsłe oraz strome. Lecz wina z tych winnic pomimo, iż nie są tak prestiżowe, pokazują również prawdziwy charakter wina Barolo.
I nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie pewien 18-letni spór, który otarł się o sądy, a ostatecznie zakończył (jak początkowo myśleliśmy) 4 czerwca 2012r. Ale zacznijmy od początku.
Cannubi to historyczna nazwa winnic okalających miasteczko Barolo. Pierwsze wzmianki można znaleźć w księgach z początków XVIII w, najstarsza butelka z etykietą Cannubi pochodziła z 1732r, natomiast pierwsze Barolo Cannubi (Cannubio) powstało w 1859r, i ta słynna dziś butelka znajduje się w piwnicach Marchesi di Barolo. Data ta uznawana jest za początek powstania Barolo.
Początek sporu datuje się na rok 1995, kiedy to na prośbę Konsorcjum, Komuna Barolo zidentyfikowała granice winnic. W ewidencji winnic znalazło się również Cannubi. Wina wytwarzane w tamtym okresie już po wejściu w życie ewidencji granic, poza nazwą Barolo były sygnowane nazwami poszczególnych działek, i tak powstały: Barolo Cannubi, Barolo Cannubi Moscatel, Barolo Cannubi Boschis, Barolo Cannubi Valletta i Barolo Cannubi San Lorenzo.
Ktoś może spytać, gdzie narodził się spór? Ano spór narodził się kiedy właściciel Marchesi di Barolo „Marchesi di Barolo – największa winnica w Barolo (BTS 1,6 miliona), której tradycje sięgają połowy XIX wieku, w której to wyprodukowano pierwsze na świecie – 1859 –Barolo”, zakwestionował podział działek przez gminę. Dążył on do tego, aby niezależenie z której z powyższych działek pochodziły grona – Wino sprzedawane na rynku sygnowane było tylko i wyłącznie nazwą Cannubi. Tu można się na chwilkę zatrzymać i zastanowić, czy zakwestionowanie miało charakter historyczny, czy też biznesowy. Za pierwszym argumentem przemawia to, iż pierwsze roczniki Barolo, a w zasadzie grona do wytworzenia wina pochodziły właśnie z tej działki, a zarazem jest to historyczny region z długimi tradycjami. Drugi argument natomiast jest dużo prostszy, to najbardziej prestiżowy teren, wyższa cena wina.
Uzupełniając dodać też należy, iż Marchesi di Barolo nie posiada praktycznie swoich parceli na Działce Cannubi. Faktem jest, iż miała swego czasu podpisaną długoterminową umowę na dostawę gron z tej działki, ale nie była jej posiadaczem. Dążenie do zjednoczenia nazwy może również wynikać z tego, że Marchesi di Barolo posiada duże parcele na działce Cannubi Moscatel (równie dobrej, lecz mniej prestiżowej), a co za tym idzie, możliwość sygnowania swoich butelek marką Cannubi.
Komitet Narodowy Cesarstwa Rzymskiego, z uwagi na szczególny charakter sprawy, podważył poruszany temat. Powołany zarząd zaproponował nawet spotkanie wszystkich właścicieli okalających winnicami Barolo w celu debaty i formalnego głosowania. Trudno jest uwierzyć, iż były tylko dwa głosy przeciw.
Kolejnym etapem w całym sporze jest data 30 września 2010r, kiedy to zostaje uchwalony przez Ministero delle Politiche Agricole Alimentari e Forestali (MIPAAF), dekret, którego treść rozszerza granice Cannubi z 15 do 34 ha, w których skład wchodzą: Cannubi, Cannubi Moscatel, Cannubi Boschis, Cannubi Valletta oraz Cannubi San Lorenzo. Od tego momentu co ważne, niezależnie z której z powyższych winnic pochodzą grona Nebbiolo, wina Barolo mogą być sygnowane nazwą tylko „Cannubi” bez wskazania konkretnej działki, z której zostały zebrane.
„Nazwa Cannubi była zawsze w historycznej świadomości winiarzy, jako teren w pewnej części wzgórza”
Kilka miesięcy później jedenastu producentów posiadających parcele na działce Cannubi wnosi skargę do Tribunali Amministrativi Regionali (TRA), z wnioskiem unieważnienie dekretu i powrót do pierwotnych praw z 1995r. Strony składają pisma procesowe, dostarczają dokumenty potwierdzające ich racje. Jedni odnoszą się do historii, gdzie grona z całego wzgórza były sprzedawane na rynku jako zwykłe Cannubi, drudzy natomiast tłumaczą, iż wprowadzone dekretem prawo będzie niekorzystnie wpływało na odczucia konsumentów, nie podważając oczywiście jakości win z pozostałych działek.
Po wielu miesiącach „przepychanek” oraz oczekiwania, w dniu 4 czerwca 2012r, zostaje wydany przez Tribunali Amministrativi Regionali (TRA) wyrok, zgodnie z decyzją którego anuluje się poprzedni Dekret 2010r, wydany przez Ministero delle Politiche Agricole Alimentari e Forestali (MIPAAF). Zgodnie w wyrokiem tym, każde Barolo wyprodukowane z gron pochodzących z poszczególnej parceli, musi być sygnowane jej nazwą: Cannubi, Cannubi Moscatel, Cannubi Boschis, Cannubi Valletta oraz Cannubi San Lorenzo.
Co za tym idzie, Cannubi powróciło do dawnej, pierwotnej (lub też nie) powierzchni 15 ha.
P.S. Anonimowe źródła donoszą, iż temat ten będzie jeszcze przez jakiś czas krążył wokół nas, ponieważ jedna ze stron nie złożyła jeszcze rękawic. A ja jako miłośnik Barolo, będę ten temat bacznie obserwował.
Tak też się stało. Temat ten nie zakończył się (jak myśleliśmy) na dacie 4 czerwca 2012r. Po ogłoszeniu decyzji przez (TRA), Ministerstwo Rolnictwa odwołało się od decyzji do Sądu Najwyższego w Rzymie, który po kolejnym rozpatrzeniu sprawy, przyznał jednak, iż nazwa Cannubi od dnia 3 października 2013 roku, przynależeć może do 34 ha zlokalizowanych na Cannubi Hill.
